Het is nooit te laat om dingen op zijn plek te krijgen en te 'praten' met mensen die overleden zijn.
Zoals waarschijnlijk iedereen heb ik ook issues in mijn leven. Dingen die me dwars zitten maar vooral in de weg. Onnodige remmingen en angsten bijvoorbeeld. En issues met mijn ouders.
Helaas is mijn moeder op veel te jonge leeftijd (60) overleden in 2001. Er werd bij haar darmkanker vastgesteld en op 5 december 2000 werd ze met spoed opgenomen in het ziekenhuis. Hier werd ze uiteindelijk kort voor de kerst geopereerd. Hierna kregen we van de artsen te horen dat ze de volgende kerst niet zou halen. Uiteindelijk is ze 23 augustus 2001 overleden. Net 1 maand 60 jaar oud.
Omdat ik toen nog niet goed met mijn moeder kon praten o.a. heb ik dat toen niet gedaan. Ik ben er wel die laatste 9 maanden elke dag voor haar geweest. Gewoon door elke dag rond half vier een kopje thee te gaan drinken. Ook ben ik samen met haar en mijn vader bij alle ziekenhuis en specialisten bezoeken geweest.
Na de operatie kreeg mijn moeder chemo en daar klaarde ze wonderwel op het eerste gezicht enorm van op. We kregen zelfs hoop dat het goed zou komen maar dat was en bleek uiteindelijk niet reëel. Op een dag ergens rond juni 2001 ging ik weer mee naar het ziekenhuis omdat daar de keuze gemaakt zou worden of mijn moeder een 2e ronde in zou gaan van nog zwaardere chemo kuren. Die chemo zou alleen levensverlengend zijn geweest. In dat gesprek gaf mijn moeder aan dat ze die 2e ronde chemo niet zou doen maar ze wilde kiezen voor kwaliteit van leven. Weliswaar zou de overgebleven tijd korter zijn maar wel van een veel hoger nivo. Op het moment dat mijn moeder die woorden uitsprak kwam dat heel hard bij mij binnen. Nu besefte ik me pas echt dat ze dood zou gaan en er binnen een aantal maanden niet meer zou zijn.
Mama, ik hou van je en ik mis je.
In die laatste weken is er niet veel veranderd in mijn omgang met mijn moeder. Ik deed mijn dagelijkse bakje thee en luisterde naar haar verhalen en ellende die ze door moest maken. Uiteindelijk nam ze me de avond voor haar dood apart op de bank, net zoals ze ook met mijn broer en zus deed, en hebben we tegen elkaar aangezeten en heeft ze me wat dingen gezegd. Helaas weet ik niet meer wat omdat ik nog zoveel boosheid in me had ten op zichte van mijn ouders en ik, mede door hen, niet gewend was aan intimiteit.
De volgende ochtend gingen we nog even naar mijn moeder toe, het was een zeer zonnige en warme zomer, en dronken we een kopje koffie in de tuin. Terwijl wij als kinderen op een rijtje zaten stond mijn moeder in de tuin een paar meter verderop. Op dat moment brak ik en nam mijn hart het over, mijn hele hoofd was uitgeschakeld. Ik heb haar toen stevig beetgepakt, gekust en minutenlang vastgehouden. Stil, zonder woorden. Een moment waar ik nog heel vaak aan terug denk en erg dankbaar voor ben.
Fast forward, bijna 20 jaar later. Zoals de titel van dit stukje al aangeeft, het is nooit te laat. Ik ben nu bijna 20 jaar ouder en wijzer en deal nog steeds met issues uit het verleden. Maar daar ben ik mee aan de gang gegaan en het gaat steeds beter. Maar een gesprek met mijn buurvrouw na een heerlijk rondje golf heeft me mooie inzichten gegeven. In een goed gesprek waar ik uiteindelijk zeer emotioneel werd vertelde ze me, je kan nog steeds met je moeder praten. Beetje zweverig misschien en ik was ook wat sceptisch. Maar na dat gesprek ben ik afgelopen week op mijn fiets gestapt, heb ik een klein doosje sigaren gekocht en een flesje water meegenomen. En zo ben ik naar de begraafplaats gefietst. De begraafplaats waar ik misschien al 10 jaar meer geweest ben. Mede omdat ik er niks mee heb en ook omdat een van de laatste keren dat ik er was het gevoel had dat mijn moeder daar niet meer was. Er was geen energie oid.
Nu kan je overal met de doden praten maar zo'n begraafplaats is misschien voor mij op deze dag wel de geschikte locatie.
Meestal heb ik wat weerstand en rillingen om over een begraafplaats te lopen maar het voelde deze keer 'normaal'. Als een gewone prettige plek. En de plek van mijn moeder is een hele mooie, een familiegraf (alhowel ik er niet in zou willen liggen), met een mooi grasveld ervoor en prachtige bomen. Ik heb het sigarendoosje opengemaakt en 1 sigaar op de steen van mijn moeder gelegd. Omdat mijn moeder af en toe een sigaartje rookte toen ze wat ouder was, ondanks dat mijn vader daar een bloedhekel aan had.
Ik heb zelf ook een sigaartje opgestoken en ben voor het graf in het gras op de grond gaan liggen. Terwijl ik het sigaartje langzaam oprook kwam er van alles voorbij. Uiteindelijk na een uurtje en nadat ik ook even een rondje had gedaan om haar buren te bekijken, ben ik nog even voor het graf gaan staan en vroeg me af wat dit bezoekje me gebracht had. Niet zo heel veel alhoewel het wel een fijn uurtje was, zo alleen daar met mijn gedachten. Maar ik heb nog nooit gezegd, en zeker niet vanuit mijn hart, dat ik van mijn moeder houdt. Ik dacht, alhoewel dat heel vreemd voelt, ik moet het hardop zeggen. "Mama, ik hou van je". "Mama ik mis je". Toen ik die woorden hardop tegen mijn moeder zei kwam het knalhard binnen en heb ik ongelofelijk gehuild. En ik heb de woorden nog vaker herhaald.
Uiteindelijk enige tijd later toen ik weer rustig was en alles een beetje had laten bezinken werd het tijd om weer eens op huis aan te gaan. En toen gebeurde er iets heel merkwaardigs, ik kon niet vertrekken. Ik deed een paar stappen maar werd overmand door een enorm verdriet en wilde daar blijven. Hoe dat precies zit moet ik nog uitvogelen maar het was een vreemde ervaring. Uiteindelijk zette ik voetje voor voetje de weg in naar de uitgang terwijl ik nog een keer omkeek. Wat heb ik toen nog veel gehuild.
Wat ben ik blij met de suggestie van mijn buurvrouw en ik zal vast nog wel een paar keer bij het graf van mijn moeder langs gaan om dit verder voor mezelf af te kunnen ronden.
